Lęk uogólniony, znany również jako zaburzenie lękowe uogólnione (GAD, z ang. Generalized Anxiety Disorder), to stan psychiczny charakteryzujący się przewlekłym i nadmiernym niepokojem, który nie jest związany z żadnym konkretnym obiektem lub sytuacją. Osoby cierpiące na GAD często odczuwają ciągły lęk i obawy, które są trudne do kontrolowania i mogą znacząco wpływać na ich codzienne funkcjonowanie.

Główne cechy lęku uogólnionego to:

1. Przewlekły niepokój. Osoby z GAD doświadczają stałego uczucia niepokoju i zaniepokojenia, które trudno im opanować.
2. Różnorodne obawy. Lęk może dotyczyć wielu różnych aspektów życia, takich jak zdrowie, praca, relacje interpersonalne, czy nawet zdarzenia dnia codziennego.
3. Fizyczne objawy. Lęk uogólniony może wiązać się także z objawami fizycznymi, jak napięcie mięśni, bóle głowy, zmęczenie, trudności z koncentracją, rozdrażnienie, problemy ze snem.
4. Wpływ na funkcjonowanie. Lęk ten może znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie, w tym pracę, naukę, relacje z innymi ludźmi, a także odpoczynek i rozrywkę.
5. Długotrwałość. Aby mówić o GAD, niepokój i zaniepokojenie muszą trwać przez większość dni przez co najmniej sześć miesięcy.

Specyficzność poznawcza w lęku uogólnionym

Specyficzność poznawcza osób cierpiących na lęk uogólniony charakteryzuje się kilkoma kluczowymi aspektami, które wpływają na sposób, w jaki postrzegają one świat oraz reagują na otoczenie. Oto główne cechy:

1. Skłonność do katastrofizowania. Osoby z lękiem uogólnionym mają tendencję do przewidywania najgorszych możliwych scenariuszy nawet w przypadku mało prawdopodobnych zdarzeń. Taka „katastroficzna” tendencja w myśleniu prowadzi do zwiększonego niepokoju i lęku.
2. Przewaga myślenia negatywnego. W ich postrzeganiu świata dominuje negatywizm. Osoby te często oczekują, że zdarzenia potoczą się w najmniej korzystny sposób i mają trudności z dostrzeganiem pozytywnych aspektów sytuacji.
3. Przesadna odpowiedzialność i troska. Często przejmują na siebie nadmierną odpowiedzialność za różne sytuacje i obawiają się, że ich działania (lub ich brak) mogą prowadzić do negatywnych konsekwencji.
4. Trudności w radzeniu sobie z niepewnością. Osoby z lękiem uogólnionym często trudno jest zaakceptować niepewność i żyć w sytuacjach, które nie są w pełni przewidywalne. Potrzebują oni często gwarancji i pewności, co nie zawsze jest możliwe w realnym świecie.
5. Nadmierna wrażliwość na zagrożenia. Mają zwiększoną wrażliwość na potencjalne zagrożenia i problemy, co skutkuje ciągłym niepokojem i czujnością.
6. Problem z koncentracją i pamięcią. Lęk uogólniony może prowadzić do trudności z koncentracją i zapamiętywaniem, ponieważ nieustanny niepokój zajmuje dużo przestrzeni poznawczej.
7. Negatywny obraz siebie. Mogą mieć niską samoocenę i negatywny obraz własnej osoby, co dodatkowo wzmacnia ich lęk i niepokój.

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest często stosowana w leczeniu lęku uogólnionego, ponieważ skupia się na identyfikowaniu i zmienianiu negatywnych wzorców myślenia i zachowań, które przyczyniają się do podtrzymywania lęku.

Przekonania na temat siebie osoby chorującej na lęk uogólniony

Osoby cierpiące na lęk uogólniony mogą mieć szereg negatywnych lub ograniczających przekonań na temat siebie, które przyczyniają się do ich stanu lękowego. Oto kilka przykładów takich przekonań:

1. Brak zaufania do siebie. Mogą wątpić w swoją zdolność do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, uważając, że nie są wystarczająco silne, kompetentne lub wyposażone, aby poradzić sobie z wyzwaniami.
2. Przekonanie o nadmiernej odpowiedzialności. Często czują się nadmiernie odpowiedzialne za rezultaty różnych sytuacji, wierząc, że ich działania (lub ich brak) mają decydujący wpływ na to, co się dzieje w ich życiu i życiu innych osób.
3. Przekonanie o nieuchronności katastrofy. Mogą być przekonani, że coś złego zawsze się wydarzy, co prowadzi do ciągłego oczekiwania na negatywne zdarzenia i katastrofy.
4. Niska samoocena. Często mają niską samoocenę, co oznacza, że mogą postrzegać siebie jako mniej wartościowych, zdolnych lub godnych niż inni ludzie.
5. Przekonanie o własnej bezmocy. Mogą czuć, że mają małą kontrolę nad swoim życiem i otoczeniem, co prowadzi do poczucia bezradności i zwiększa ich lęk.
6. Strach przed oceną ze strony innych. Często obawiają się, że będą negatywnie oceniani przez innych, co może prowadzić do unikania sytuacji społecznych i zwiększać poczucie izolacji.
7. Przekonanie o własnej wrażliwości. Mogą uważać, że są szczególnie wrażliwi na stres lub trudności, co może ich prowadzić do unikania wyzwań lub trudnych sytuacji.

Oto kilka przykładów konkretnych przekonań, które osoba cierpiąca na lęk uogólniony może mieć na swój temat:

„Jestem niezdolny do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami.” – Przekonanie o własnej niekompetencji w obliczu wyzwań.

„Muszę być doskonały, inaczej jestem całkowitą porażką.” – Myślenie wszystko albo nic, które nie pozostawia miejsca na błędy lub niedoskonałości.

„Jeśli coś może pójść źle, to na pewno tak się stanie.” – Skłonność do katastrofizowania i zakładania najgorszych scenariuszy.

„Moje zdanie i uczucia nie są ważne.” – Niska samoocena i przekonanie o braku własnej wartości.

„Nie jestem w stanie poradzić sobie bez pomocy innych.” – Przekonanie o własnej bezradności i zależności od innych.

„Ludzie zawsze mnie oceniają i krytykują.” – Lęk przed oceną i krytyką ze strony innych, często przesadzony lub nieoparty na faktach.

„Zawsze muszę się martwić, aby być przygotowanym na najgorsze.” – Przekonanie, że ciągłe martwienie się jest sposobem na uniknięcie negatywnych wydarzeń.

„Nie mogę tolerować niepewności; muszę mieć wszystko pod kontrolą.” – Niezdolność do radzenia sobie z niepewnością i potrzeba kontroli nad wszystkimi aspektami życia.

Lęku uogólniony terapia poznawczo-behawioralna

Te przekonania często są nieświadome i mogą być głęboko zakorzenione w sposobie myślenia osoby. Praca z terapeutą może pomóc w identyfikacji i zmianie tych przekonań, co jest kluczowe w procesie leczenia lęku uogólnionego. Leczenie GAD zazwyczaj obejmuje terapię psychologiczną, taką jak terapia poznawczo-behawioralna, oraz, w niektórych przypadkach, leczenie farmakologiczne. Ważne jest też wsparcie ze strony rodziny i bliskich, a także dbanie o zdrowy styl życia, w tym regularną aktywność fizyczną i odpowiednią dietę.

Udostępniając (poniżej szybka opcja), “lajkując” pomagasz dotrzeć temu artykułowi do większej liczby osób. Jeśli możesz podziel się tym artykułem ze znajomymi.